(Interview) Representation matters. Geen losse woorden voor Anne-Sophie, maar een concept dat close to home is. Ze groeide op zonder rolmodellen en dat wou ze voorkomen bij de nieuwe generatie. Hoe ze dit heeft aangepakt dat lees je in dit artikel.
Stel jezelf eens voor.
Ik ben Anne-Sophie, 25 jaar. Geboren en getogen in Laken, maar woon nu in Leuven. Voor mijn bachelor beeldende vormgeving (met een specialisatie in illustratie en storyboarding) heb ik in Gent gestudeerd. Dus in mijn dagelijkse leven ben ik een illustrator. Ik maak tekeningen in mijn vrije tijd of op vraag van klanten. Mijn roots liggen in Nigeria en België en ben sinds mijn tienerjaren meer into mijn Afrikaanse kant.
Hoe was dat opgroeien in Laken, maar uiteindelijk in Gent en Leuven eindigen?
In Laken was ik opgegroeid tussen zwarte mensen, Marokkanen, Turken, … ik had nooit het gevoel dat ik ‘de enige’ was. Toen ik voor mijn bachelor in Gent studeerde voelde ik meteen een verschil. Ineens was ik the black person. Dat was even aanpassen. Ik wil niet zeggen dat ik een ‘attractie’ was, maar het voelde soms zo aan als ze bv. mijn haar wouden aanraken. Al bij al voelde ik me wel aanvaard, ja.
Als je drie woorden kon kiezen om jezelf te omschrijven, welke zouden dat zijn?
Hustler, dromer en nieuwsgierig. Ik ben op een vroege leeftijd alleen gaan wonen door moeilijkheden thuis, dus ik moest wel ‘husstlen’. Het behalen van mijn diploma was moeilijk en heb er ook 5 jaar over gedaan. Ik heb alles zelf moeten betalen en kreeg geen financiële hulp van mijn ouders.
Dromer, omdat ik altijd over nieuwe dingen droom. Ik wil meer en meer bereiken, wat niet altijd gemakkelijk is omdat ik de eeuwige twijfelaar ben. Sinds ik een klein meisje was, wou ik al een kinderboek uitbrengen. Ik tekende ook vaak niet altijd even mooi, maar had wel afgewerkte boeken. Het zat altijd in mij om deze richting in te gaan. Soms had ik het gevoel dat ik niet hard genoeg werkte, maar als ik resultaten zie, dan is dat echt zot. Dan denk ik niets was voor niets.
En ja, nieuwsgierig. Ik ben altijd nieuwsgierig en stel altijd veel vragen. Voor mij zijn er geen domme vragen. Ik wil altijd meer weten.
Heb je een quote dat jou perfect omschrijft?
Een quote waar ik emotioneel van word is “Trauma travels through family lines until someone is ready to heal it.” Het feit dat ik hier sta heeft te maken met mijn verleden. Ik ga al jaren in therapie om alles op zijn plaats te zetten, het neemt een belangrijke rol in mijn leven. Met alle respect naar mijn ouders toe, ze hebben hun pijn op mij overgedragen. Dus ik werk volop aan mezelf om deze cirkel te doorbreken.
Je hebt een eigen kinderboek, Mira, uitgebracht. Kan je deze voorstellen?
Het verhaal gaat over Mira en wat ze meemaakt. Het is een bruin meisje in een multicultureel gezin wiens mama zwanger is. Dus een alledaags verhaal. Voor mij was het belangrijk om een verhaal te vertellen waarin haar mama zwanger is of dat ze leert fietsen bijvoorbeeld. Op deze manier creëer ik representatie. Het is een herkenbaar verhaal, maar met een gekleurd meisje.
Waarom heb je hiervoor gekozen?
In dit verhaal is het een kind die iets meemaakt. Later wil ik me in andere verhalen zeker meer verdiepen in de afkomst van mijn personages, maar ik wou eenvoudig beginnen. Het is ook persoonlijker. Bijvoorbeeld, ik heb het boek Brown girl magic van Dalilla Hermans gelezen. En deze ook voorgelezen bij kinderen en ik moest me inhouden om niet emotioneel te worden. Het is een mooi boek voor kinderen, het heeft mij ook heel hard geraakt. Dat is één van de richtingen die ik wil, maar ik ben daar nog niet klaar voor. Ik zie Dalilla als rolmodel, maar ook als bondgenoot, omdat ze in hetzelfde als mij gelooft. Ondertussen ken ik haar ook persoonlijker, wat leuk is.
Hoe ben je op het idee van Mira gekomen?
Voor mijn bachelorproef moest ik een maatschappelijk probleem/insteek hebben. Sinds het middelbaar wou ik al iets rond representatie doen, maar niet meteen kinderboeken. Gebrek aan representatie is een probleem ook al zien veel mensen dit niet. Ze hebben niet meteen door wat het probleem is. Het uit zich in zelfhaat, sommige gaan bijvoorbeeld whitening creams gebruiken, hun haar ontkrullen, enz. Dat kan een keuze zijn, maar als je beseft dat het door de maatschappij is dat je jezelf begint te haten of gaat aanpassen, dan is het een maatschappelijk probleem.
Ik ben met research begonnen zoals bij de Standaard Boekhandel zag ik geen fysieke boeken liggen met gekleurde kinderen. Er zijn er wel die je online kan bestellen. Dat vond ik jammer. Toen kwam het idee van een eigen kinderboek tot stand. Ik had het gepitcht en mijn docenten hebben mij opgevolgd tot het einde.
Toen ik klein was wou ik altijd wit zijn met blonde haren omdat dit het enige was dat ik zag. Ik vond dat vreemd dat ik dit wou. Toen besefte ik dat ik zeker niet de enige ben en ik onder-gerepresenteerd was. Sindsdien wou ik iets veranderen.
Toen je het idee pitchte aan je docenten, wat was hun reactie?
Ze vonden ik geëngageerd was. Ik ben ook heel empathisch, dus ze hadden dat precies al verwacht. In het algemeen had ik een positieve ervaring wel, ik werd gesteund in mijn project. En ben er ook mee afgestudeerd.
Nadien heb ik er een tijdje niets mee gedaan, omdat ja, het is uw eindwerk en je wilt dat even niet meer bekijken. Je ziet alles wat er mis mee is. Nadien kwam er interesse. Zelf heb ik mijn boek aan niemand gepitcht, maar de interesse is naar mij gekomen.
Hoe bedoel je dat is naar jou gekomen?
Ik ben zelf geplaatst geweest in de bijzondere jeugdzorg en kwam toen in contact met Cachet vzw, een organisatie door en voor jongeren met een ervaring in de jeugdhulpverlening. Het is niet evident om bijvoorbeeld je diploma te halen. Zij ondersteunden mij op verschillende vlakken. Dankzij hen werd mijn boek voor het eerst opgemerkt. In één van hun publicaties had ik verteld over mijn boek en sindsdien ging het als een lopend vuurtje. Mensen hebben interesse gekregen.
Ik ben ook heel spiritueel dus ik geloof dat mijn opa bij mij is. Mijn engelbewaarder en hulp bij zulke dingen. Ik zeg niet dat ik niet hard genoeg heb gewerkt, maar ik geloof dat mijn opa hielp om de eerste stappen te zetten. En zo kwam het naar mij. Soms besef ik niet hoeveel werk ik er eigenlijk in steek. Als ik online iets post dan is dat voor mezelf en ik heb nooit het gevoel dat ik een impact maak. Maar als dat het geval dan wel is, dan is dat wel cool.
Wat waren de eerste reacties uit je omgeving?
Heel positief. Mijn vriendinnen, mijn vriend, iedereen was blij en steunde mij. Zelfs mijn ouders met wie ik een mindere band heb, waren trots dat hun dochter iets ging ondernemen. Er is veel steun geweest, maar ik kies mijn netwerk er zorgvuldig uit. Geen toxic vibes, omdat ik zelf uit zo’n situatie kom. Ik draag nog veel pijn en ben nog aan het helen en wil dat niet verstoren.
Je zei dat je meer en meer in touch komt met je Afrikaanse roots. Put jij hieruit motivatie?
Vroeger schaamde ik mij dat ik Afrikaanse roots had, omdat ik als kind erom gepest werd. Ook zag ik nooit rolmodellen die op mij leken, dus dat heeft een impact gehad. Ik wou dat veranderen. Kinderen die een gelijkaardige ervaring hebben wil ik beschermen en een rolmodel voor zijn. Ik wil niet dat kinderen zich moeten voelen zoals ik mij heb gevoeld.
Zijn er dingen die je hebt geleerd doorheen het proces?
Dat ik nooit mag opgegeven. Mensen die altijd zeggen ‘als je uw dromen wilt bereiken, gewoon doordoen en niet opgeven’ vond ik cliché, maar dat is echt zo. In het begin vierde ik nooit mijn kleine successen door o.a. mijn onzekerheid of de concurrentie. Maar ik probeer het nu wel te doen. Ik durf nu ook meer te doen. De eerste keer dat ik mijn boek moest voorlezen in de bibliotheek, viel ik bijna flauw van de zenuwen. Het wordt nu wel gemakkelijker en gemakkelijker.
#SheDIDIT werkt met rolmodellen omdat ze toch belangrijk zijn in iemands ontwikkeling. Heb jij er ook eentje?
Mijn vader door zijn ondernemingsgeest en Dalilla Hermans. Als ik lees welke racistische situaties zij heeft meegemaakt, dat is echt niet oké. En nog blijft zij er supersterk en positief bij. Die spreekt mensen ook altijd aan op hun gedrag. Ik kijk daar echt naar op omdat ik ook zo wil zijn. En misschien ook mijn vriend (lacht) omdat die rustig is en ik totaal niet.
Zie jij jezelf als een rolmodel?
Bij mijn leeftijdsgroep niet, maar bij kinderen wel (denk ik). Toen ik Mira voor het eerst toonde aan kinderen vertelde ze dat meteen door aan hun ouders en waren heel blij. Ik hoop sommigen te hebben geïnspireerd, zoals kinderen die graag tekenen. Wat ik ook probeer is bepaalde zaken meegeven en uitleggen over waarom representatie nodig is, wat het probleem is, enzovoort. Zodat zij begrijpen waarom Mira, Mira is.
Hoe ziet Anne-Sophie’s toekomst eruit?
Ik hoop een reeks kinderboeken uit te brengen. Ook graphic novels over mijn verhaal in samenwerking met mijn zussen die graag en goed kunnen schrijven. Zij hebben ook hetzelfde meegemaakt. En ook misschien een kledinglijn. Heel veel ideëen.
Als je terug in de tijd kon gaan, wat zou je tegen jezelf zeggen wetend hoe alles is verlopen?
Twijfel niet zoveel aan jezelf. Het is goed om te twijfelen, maar niet dat je er bijna ziek van wordt. Denk niet te veel na, maar go with the flow. Laat een beetje los. Ik weet dat ik het in mij heb, dus het komt goed.
Wil je graag meer weten over Anne-Sophie en haar boek Mira, neem een kijkje op haar website, Facebook, Instagram.
Of wil je ook jouw verhaal delen? Pen het neer, lees het opnieuw en overtuig jezelf dat jij een verschil kan maken en iemand kan inspireren. Stuur het dan naar hello@shedidit.be en wij helpen je andere inspireren.